 |
| Cây đậu săng (đậu chiều, đậu cọc rào). |
Ngứa là một chứng phổ biến,
hay gặp nhiều trong mùa nắng nóng. Dân ta thường xếp ngứa là một trong
hai cực hình khó chịu bậc nhất: “đau đẻ, ngứa ghẻ”. Nó bắt phải “sột
soạt luôn tay tựa gẩy đàn” mọi lúc mọi nơi, không chỉ khó chịu mà nhiều
khi rất… bất lịch sự.
Trên thực tế, ngứa không chỉ do ghẻ và
các ký sinh trùng gây bệnh ngoài da, mà còn do nhiều bệnh khác dẫn tới
như: ung thư, đái tháo đường, bệnh gan mật, bệnh thận, rối loạn chức
năng thần kinh, dị ứng… Nếu để kéo dài, chứng ngứa sẽ làm cho người bệnh
luôn ở trạng thái căng thẳng, cáu gắt, bực bội triền miên, từ đó ảnh
hưởng sâu sắc đến tâm thần, làm giảm sút năng suất, chất lượng công tác,
học tập.
Để giải quyết chữa trị một số chứng ngứa
thông thường, xin giới thiệu một bài thuốc Nam tâm đắc gồm 7 vị, có thể
tìm thấy dễ dàng ở mọi miền trên nước ta. Đó là: Rau má, chó đẻ, cỏ sữa
nhỏ lá, đậu săng (mỗi thứ một nắm, khoảng 60g tươi hoặc 30g khô), khoai
lang (một củ), đường bát (đường đen xứ Quảng) 1/4 tán, gan heo tươi (1
lạng). Tất cả rửa sạch cho vào ấm sắc thuốc, đổ 2 lít nước, sắc còn 1
lít, chia uống 3 lần trong ngày. Không để qua ngày vì dễ thiu. Có thể
tóm tắt như sau:
Rau má, cỏ sữa, khoai lang
Đậu săng, chó đẻ, miếng gan, cục đường.
Chớ chê vị thuốc tầm thường
Bách phương chữa ngứa, chẳng nhường thua ai.
Đậu săng, chó đẻ, miếng gan, cục đường.
Chớ chê vị thuốc tầm thường
Bách phương chữa ngứa, chẳng nhường thua ai.
Trong bài thuốc này, gan heo, đường đen,
khoai lang là các vị thuốc bổ huyết, bổ tỳ vị (tỳ sinh huyết). Riêng
khoai lang còn có tác dụng nhuận trường. Còn các vị rau má, chó đẻ, cỏ
sữa (nếu không có loại nhỏ lá có thế thay bằng cỏ sữa lớn lá), đậu săng
là thuốc thanh nhiệt tiêu độc.
Tôi đã ứng dụng điều trị bằng cách kê
đơn và hướng dẫn người bệnh tự tìm thuốc trong nguồn thuốc Nam hoang dã,
hầu như không tốn kém. Theo dõi kết quả, nhận thấy bài thuốc rất thích
ứng các chứng ngứa ngoài da mà mắt thường không thấy gì đặc biệt (trừ
những tổn thương do gãi). Thường chỉ dùng từ 1 đến 3 thang là có kết
quả. Sau đó có thể dùng thêm vài ba ngày nữa (liều lượng giảm 1/2 ) để
phòng tái phát.
Đối với các bệnh ngoài da như ghẻ, nấm
(có tổn thương da mà mắt nhìn thấy được như nốt ngứa, luống ghẻ...) mà
cơ địa người bệnh nóng nhiệt có thể dùng bài này uống trong kèm với
thuốc bôi ngoài đặc trị theo từng loại bệnh thì kết quả càng nhanh. Đối
với các bệnh khác dẫn đến chứng ngứa cần điều trị bệnh gốc đồng thời có
thể kết hợp bài này để giảm ngứa. Nhưng lưu ý, người bệnh có triệu chứng
hàn (như sợ lạnh, ăn kém, ỉa chảy lỏng kéo dài...) thì không được dùng
bài này.
Xin nói thêm, đây là bài thuốc lưu
truyền trong dân gian, do Lương y Lâm Quang Thành ở xã Hòa Phong, huyện
Hòa Vang trực truyền cho tôi cách đây vài chục năm. Tôi đã để tâm truy
tìm nguồn gốc bài thuốc, nhưng trong tất cả các sách thuốc Nam cổ điển
và hiện đại mà chúng tôi đang có chưa thấy ở đâu ghi bài thuốc này. Căn
cứ vào vị thuốc “đường bát”, rất có thể đây là bài thuốc có xuất xứ từ
quê hương Quảng Nam-Đà Nẵng.
Lương y PHAN CÔNG TUẤN
