Vương Trí Dũng
Khi 
viết dòng tiêu đề đầu tiên, nước mắt tôi chan chứa không thể 
nào kìm được. Người đàn ông đã đi qua hai phần ba cuộc đời, 
trải qua những năm tháng khó khăn gian khổ, sống sót qua khói 
bom lửa đạn, mà có thể mềm lòng đến thế này ư?
  
Không,
 không chỉ riêng mình tôi, chắc chắn có hàng vạn người đàn ông 
đã mềm lòng như thế. Đất nước những năm tháng thật buồn.
Giả dối lộng hành
Sẽ có người nói là quá quắt. Chỉ nhìn thấy mảng đen. Không đó là sự thật. 
Không
 chỉ giả đối để lừa đảo trộm cắp. Sự giả dối đó có từ 
ngàn đời và không bao giờ hết. Nhưng sự giả dối trong xã hội 
ta hiện nay ở mức đau đớn bởi vì nó hiện diện khắp mọi nơi 
với mức độ đáng sợ.
  
Xã hội hiện đại là
 một xã hội thị trường nơi mà hàng hóa ngự trị. Và ta thử 
nhìn lại xem, có nơi nào là không có hàng hóa giả. Ngay cả 
những lĩnh vực nguy hiểm cho sinh mạng con người như thuốc men 
thực phẩm cũng không ngoại lệ. 
Không chỉ là hàng hóa, đến giấy tờ bằng cấp cũng giả. Thậm chí đến con người cũng giả. 
Sự
 giả dối không chỉ trong hàng hóa hay hành động. Sự giả dối 
lộng tràn trong cả nhận thức và hành vi. Không chỉ trong người 
dân mà trong toàn bộ bộ máy công quyền. Lấy một vài thí dụ 
cụ thể. 
Để vào bộ máy công quyền, từ 
vị trí lao công cho đến lãnh đạo, không vị trí nào mà không 
mất tiền. Điều này ai cũng biết. Nhưng khi các cơ quan chức năng
 điều tra việc chạy chức chạy quyền thì không phát hiện ra. 
Thật là một sự giả dối trớ trêu.
Có ai 
trong bộ mấy công quyền không thấy hệ thống của chúng ta có 
lỗi phải cải cách căn bản? Có ai trong bộ máy công quyền không 
thấy cái đuôi “Định hướng Xã hội Chủ nghĩa” là vô nghĩa? Có 
ai trong bộ máy công quyền không thấy ghi sự lãnh đạo của Đảng 
Cộng sản Việt Nam vào Hiến Pháp là phi lý? Tất cả họ đều 
thấy nhưng đều giả vờ không thấy. Đó mới là sự giả dối đáng 
kinh sợ.
Do những người trong bộ máy công 
quyền giả dối nên xã hội đang được điều hành bằng một bộ máy
 giả dối. Bộ máy giả dối không chỉ vì những người tham gia có
 hành vi giả dối. Mà sâu xa hơn, bộ máy giả dối bởi nó không 
xứng đáng được quản lý. Tất cả những điều giả dối đang tồn 
tại ngập tràn trong xã hội bởi chính vì xã hội đang được 
điều hành bởi một bộ máy quản lý giả dối. Đó là tai họa 
kinh khủng. 
Sự truy sát bạo tàn thời trung cổ
Edward
 Snowden gây ra biết bao nhiêu khó khăn cho chính phủ Mỹ, nhưng bố
 mẹ của anh ta vẫn bình yên vô sự. Osama Bin Laden bị truy sát 
khắp mọi nơi, nhưng người thân họ hàng không ai bị truy sát. 
Nhưng
 ở chế độ Stalin, Mao Trạch Đông và mọi nơi mà các Đảng Cộng 
sản thống trị, chỉ cần tuyên bố 4 từ “Kẻ thù chế độ”, “Kẻ 
thù nhà nước”, “Kẻ thù giai cấp”, là bị thủ tiêu không cần 
xét xử. Không chỉ có thế, bố mẹ, vợ con, anh em họ hàng, bạn 
bè đều bị liên đới, bị truy sát, bị đe dọa, bị quản thúc, bị
 cô lập, bị ngược đãi. Không chỉ một năm, mà cả đời. Không chỉ
 ở quê nhà, mà khắp mọi nơi cư trú. Một kiểu truy sát bạo tàn
 kiểu Thương Ưởng.
  
Đã 69 năm sau ngày cách 
mạng tháng Tám, nhưng vẫn phải kê khai lý lịch: thành phần 
trước cách mạng tháng Tám, trong cải cách ruộng đất… Các thế 
hệ sinh ra trong các thập niên 80, 90 trở lại đây có liên quan gì
 mà phải phân biệt? Đẻ ra ở đâu, đẻ ra lúc nào không phải là 
người Việt ư? Chuyện của hôm qua là của hôm qua, sao phải đeo 
đẳng mãi về sau?
Đã hơn 400 năm rồi, ở 
châu Âu chỉ thực thi chính sách ai làm người đó chịu. Đằng sau 
sự dân chủ là một triết lý ngời sáng: Tự do thể hiện. Chỉ 
có không liên lụy đến bất cứ ai, ngoại trừ bản thân mình, con 
người mới tự do thể hiện những suy tư sáng tạo, tự do dấn thân
 vì ước mơ hoài bão. Đó có thể là điều mang lại lợi ích, 
nhưng cũng có thể là điều tồi tệ. Nhưng cái tôi tự do cho phép
 mỗi cá nhân được tỏa sáng theo cách của mình. Và xã hội vì 
thế mà không ngừng phát triển đa dạng. Còn chính sách truy sát
 bạo tàn thời trung cổ tiêu diệt hết mọi khả năng tỏa sáng, 
dẫu sự tỏa sáng đó có lợi cho tiến bộ xã hội, nhưng mà bất 
lợi cho kẻ cầm quyền.
Bất công ngập tràn
Khẩu
 hiệu của cách mạng là “Người cày có ruộng”. Nhưng chúng ta 
đã tước đi quyền sở hữu đất đai của người dân. Để ném vào 
một khái niệm ngu xuẩn: “Đất đai thuộc sở hữu toàn dân”. Thực 
chất là không thuộc của bất cứ người dân nào cả. Mà chỉ 
thuộc quyền phán quyết của một thiểu số.
Bởi
 vậy mới tạo nên hằng hà sa số bất công trong xã hội. Tịch 
thu, lấy đất đền bù giá rẻ của người này để ban phát cho 
người khác. Không hoàn toàn vô tư, mà nhiều phần bị chi phối 
bởi quyền lợi.
  
Bị thất thoát thảm hại, 
chúng ta buộc phải đi ngược trở lại, là cổ phần hóa các tài 
sản của “toàn dân”. Tức là đưa tài sản của nhà nước vào tay 
một số người. Cũng không phải hoàn toàn vô tư. Mà cũng bởi vì
 quyền lợi. Bởi thế lại tạo ra một hệ thống bất bình đẳng 
mới trong xã hội.
Mục tiêu của cái gọi 
là “Chủ nghĩa Xã hội” là đem lại công bằng cho người dân, nhưng
 trên thực tế những người cầm quyền đã tạo nên một sự bất 
bình đẳng phi lý nhất trong lịch sử phát triển dân tộc.
Tiềm lực quốc gia trống rỗng
Một
 quốc gia hơn 90 triệu dân, đứng thứ 14 trên thế giới, mà thu 
nhập quốc dân bình quân theo đầu người của Việt Nam chỉ đứng 
thứ 136/191 vùng quốc gia lãnh thổ (số liệu của Ngân hàng thế 
giới và Quỹ tiền tệ quốc tế ngày 13-2-2014). Tổng thu nhập 
quốc nội (GDP) của Việt Nam đạt khoảng 170 tỷ USD trong khi 
Singgapore (5 009 236 người) có GDP là 293 tỷ USD, còn Thái Lan 
(66 982 746 người) là 370 tỷ USD, và Malaysia (27 763 309 người) 
đạt 290 tỷ USD.
Đau xót nhất không phải là
 thứ hạng về thu nhập GDP, mà là tiềm lực công nghiệp – cột 
sống của sức mạnh kinh tế quốc gia – trống rỗng. Đến cái bu 
lông cũng không sản xuất được. Vừa qua hãng Samsung đưa ra đơn 
đặt hàng phụ kiện, nhưng các doanh nghiệp Việt Nam không cung 
cấp được thậm chí chỉ vỏ điện thoại… là một bằng chứng vô cùng
 đớn đau.
Chỉ cần nói đến các quốc gia 
Bắc Âu. Thụy Điển với số dân 9 592 552 người (2013) mà GDP đạt 
557,94 tỷ USD. Điều quan trọng hơn là Thụy Điển có nền công 
nghiệp hàng đầu với những tập đoàn công nghiệp nổi tiếng như 
Volvo, Ericsson... Năm 2013 xuất khẩu vũ khí của Thụy Điển xếp 
hàng thứ 11 thế giới. Na Uy có số dân 5 109 059 người, nhưng đạt
 GDP 512,6 tỷ USD thuộc loại giàu có nhất thế giới. Na Uy có 
tập đoàn dầu khí khổng lồ Statoil với doanh số 111,6 tỷ USD, 
tập đoàn thiết bị công nghiệp Norsk Hydro doanh số 16,3 tỷ USD. 
Còn Đan Mạch (dân số 5 591 000 người) có công nghệ đóng tàu vận
 tải container bậc nhất thế giới, tập đoàn Novo Nordisk về 
thiết bị y tế doanh thu 11,6 tỷ USD, có công nghệ xi măng và 
tourbin gió nhiều nước phải đặt hàng. Phần Lan với dân số 5,4 
triệu người và GDP 256,84 tỷ USD (2013), có tập đoàn Nokia danh 
giá (doanh thu 50,1 tỷ USD), có nền công nghệ lọc dầu Neste Oil 
tiên tiến (doanh thu 20 tỷ USD). Các nước Bắc Âu, chẳng được 
“dưới sự lãnh đạo” của ai cả, chẳng phải “định hướng” về đâu 
cả, mà có nền kinh tế và đời sống xã hội phồn hoa giàu có 
bậc nhất địa cầu.
Có thể lấy một thí 
dụ khác là Israel. Dân số vỏn vẹn có 8 252 500 người, nhưng GDP 
của Israel xếp thứ 16 trên thế giới với 291,36 tỷ USD. Tuy có 
GDP xấp xỷ Singgapore và thu nhập bình quân đầu người đứng sau 
Singapore, nhưng Israel xếp thứ 8 về xuất khẩu vũ khí. Tiềm lực
 của Israel rất khác biệt với Singapore. Singapore giàu có cơ 
bản vì thương mại, còn Israel hùng mạnh vì khoa học và công 
nghiệp. Israel xứng đáng là một cường quốc.
  
Còn Việt Nam thân yêu chúng ta? Càng nghĩ càng ứa nước mắt.
Bị ngoại bang chèn ép
Vì
 đói nghèo tụt hậu nên bị ngoại bang chèn ép. Bị lũng đoạn 
về kinh tế. Bị chi phối về nhân sự. Bị ảnh hưởng về đường 
lối. Bị xâm hại cả tài nguyên lẫn lãnh thổ.
Trong
 hai mươi lăm năm gần đây, mỗi ngày một thêm bị lệ thuộc vào 
Trung Quốc. Điều nguy hiểm không chỉ là nền kinh tế bị Trung 
Quốc chi phối mà còn ở chỗ người Trung Quốc đang tràn sang 
sống khắp mọi nơi trên đất Việt Nam. Thảm họa kinh tế có thể 
khắc phục. Nhưng tai vạ sắc tộc thì khó có thể vượt qua.
Dân tộc bị phân biệt
Mọi
 dân tộc sinh ra đều bình đẳng. Tạo hóa không đẻ ra sang hèn. 
Nhưng người Việt Nam bị tra xét thảm hại mỗi lần qua biên giới.
 Công dân Việt Nam không được bảo vệ, bị xem thường, bị ngược 
đãi nhiều nơi trên đất nước người.
Những 
người phụ nữ Việt Nam dịu hiền đáng yêu, chịu thương chịu khó,
 bị bán đi tìm chồng xứ khác, bị liệt vào hàng thấp cấp, bị
 trả tiền rẻ mạt ở những chốn ăn chơi.
Tạo
 hóa không sinh ra đẳng cấp. Con người tự làm nên đẳng cấp. Tất
 cả là do đói nghèo tụt hậu.Tất cả bởi lỗi tại chính mình.
Ai bắt chúng ta phải đói nghèo?
Trước
 đây chúng ta nói rằng dân chúng bị lầm than khổ cực là do 
thực dân phong kiến. Chúng ta đã đánh đuổi thực dân, đã lật đổ
 phong kiến mà sao không tránh được đói nghèo lầm than? Đừng 
nghĩ rằng đói nghèo là chỉ bởi thiếu ăn, lầm than là phải lao
 động khổ cực. Đói nghèo lầm than còn phải hiểu là so với ai 
và ở vị trí nào trên thế gian này vào cùng thời điểm với 
các dân tộc khác.
  
Đã 40 năm rồi sau ngày 
thống nhất đất nước, dưới sự toàn trị, chúng ta càng ngày 
càng tụt hậu so với bạn bè quốc tế. Tụt hậu ở tất cả các 
phương diện. Sự toàn trị là nguyên nhân của tụt hậu. Sự toàn 
trị là chiếc khóa giam cầm bước tiến của dân tộc. Sự toàn 
trị đã trở thành kẻ thù của dân tộc.
Chìa
 khóa là dân chủ. Không ai ngăn cấm ta dân chủ. Không kẻ thù nào
 cản phá ta dân chủ. Dân chủ nằm trong tay chúng ta. Tại sao 
chúng ta lại ngăn cản chính mình? Tại sao chúng ta lại tự giam 
hãm mình?
Trời làm thì trách trời. 
Người làm thì trách người. Nhưng chính mình tự gây ra cho mình 
thì không thể không khóc.
  
Đất nước những năm tháng thật buồn.
  
V. T. D.