ST
Từ rất lâu, đậu đen là một
trong những loại ngũ cốc rất thông dụng với người dân Việt Nam qua các món ăn
ngon, dân dã như xôi, chè... Với nhiều người, đậu đen không chỉ là thực phẩm mà còn có nhiều công dụng phòng,
chữa bệnh rất hiệu quả.
Theo y học hiện đại, đậu đen
có glucid 53%, protein 24%, lipid 1,7%, các vitamin A, B1, B2, PP, C; giàu
acid amin: lysin, tryptophan, phenylalanin, threonin, valin, leucin, isoleusin,
arginin, histidin; các nguyên tố vô cơ: Ca, P, Fe… Theo y học cổ truyền, đậu
đen là một loại dược liệu có vị ngọt, tính bình, có tác dụng bổ can thận, bổ
huyết, trừ phong, thanh thấp nhiệt, hạ khí, lợi tiểu, giải độc, tiêu khát.
Nguồn cung cấp dinh dưỡng và
vitamin đa dạng
Thực phẩm giàu chất xơ: trong
số những loại thực phẩm giàu chất xơ thì đậu đen được xem là “ứng cử viên” đầu
bảng, rất có ích cho quá trình chuyển hóa glucose ở bệnh nhân mắc bệnh đái tháo
đường, bằng chứng sau khi ăn xong không hề xuất hiện tình trạng tăng đường
huyết. Chất xơ và một số chất khác có trong đậu đen ngăn chặn lượng đường trong
máu tăng đột biến sau bữa ăn nên chúng rất thích hợp với người bị bệnh đái tháo
đường. Do có chứa các chất xơ không hòa tan nên đậu đen có tác dụng giảm thiểu
nguy cơ mắc bệnh táo bón, rối loạn tiêu hóa.
Giàu chất chống oxy hóa: đậu
đen là thực phẩm rất giàu chất chống oxy hóa, isoflavone, anthocyanidin giống
như có trong nho, quả mâm xôi, dâu tây… nhưng cao gấp 10 lần.
Giảm nguy cơ mắc bệnh tim
mạch: người ta nhận thấy những người ăn nhiều đậu đen, rau xanh, ngũ cốc là
nhóm người giảm được tới 82% nguy cơ mắc bệnh tim mạch, so với nhóm người ăn ít
nhóm thực phẩm nói trên, đặc biệt là thực phẩm họ đậu, lý do là đậu đen có chứa
nhiều chất xơ. Lợi thế của đậu đen là cung cấp chất xơ, folate và magie giúp
làm giảm hormocystein, một loại acid amino hay còn gọi là sản phẩm trung gian
không có lợi cho quá trình chuyển hóa và một khi hormocystein tăng thì rủi ro
mắc bệnh tim, đột quỵ là rất lớn.
Tăng cường sắt và mangan cho
cơ thể: đậu đen có tác dụng rất tích cực trong việc làm tăng năng lượng và hồi
phục hàm lượng sắt cho cơ thể và rất hữu ích cho nhóm người bị mất máu bởi chấn
thương, hoặc cho phụ nữ giai đoạn hành kinh cũng như cho nhóm người tuổi vị
thành niên đang trong giai đoạn phát triển. Mangan, có trong đậu đen được xem
là yếu tố vô cùng quan trọng giúp cơ thể tạo năng lượng và chống lại quá trình
oxy hóa do các gốc tự do gây nên. Một bát nhỏ đậu đen có thể cung cấp tới 38%
nhu cầu mangan cho cơ thể mỗi ngày.
Nguồn protein: một bát nhỏ
đậu đen cung cấp khoảng 15,2g protein (tương đương 30,5% nhu cầu protein và
74,8% nhu cầu chất xơ cho cơ thể mỗi ngày), với tổng lượng calo chỉ có 227g đặc
biệt hoàn toàn không có chứa mỡ.
Nguồn cung cấp vitamin đa
dạng cho cơ thể:
- Vitamin A: được dùng cho
trẻ em chậm lớn, mắt bệnh nhiễm khuẩn hô hấp, quáng gà, khô mắt, rối loạn nhìn
màu mắt, bệnh vảy cá, bệnh trứng cá, chứng tóc khô dễ gãy, móng tay, móng chân
bị biến đổi, hội chứng tiền kinh, rối loạn mãn kinh, xơ teo âm hộ, chứng mất
khứu giác, viêm mũi họng mãn, điếc do nhiễm độc, ù tai, nhiễm khuẩn tiêu hóa,
có lợi cho người thiếu hụt viatmin A như người vừa ốm dậy, phụ nữ cho con bú,
cường giáp…
- Vitamin B1: có lợi cho
người bị tê phù, viêm đau dây thần kinh, suy nhược cơ thể…
- Vitamin B2: có lợi trong
rối loạn hấp thu, rối loạn thị giác, trẻ em chậm lớn, thiếu máu, viêm loét da,
niêm mạc như loét lưỡi, viêm kết mạc, viêm mống mắt, viêm loét giác mạc...
- Vitamin C: phòng ngừa bệnh
Scorbut. Phòng ngừa thiếu hụt vitamin C do chế độ ăn mất cân bằng, tăng cường
sức đề kháng cho cơ thể trong các bệnh nhiễm trùng, cảm cúm thời kỳ dưỡng bệnh…
Một số bài thuốc chữa bệnh
bằng đậu đen
Chữa đau bụng dữ dội, chưa rõ
nguyên nhân: đậu đen 100g, sao cháy, sắc lấy nước đặc cho thêm rượu, uống nóng
1 lần. Cơn đau giảm nhanh, nhưng cũng cần đưa bệnh nhân đi khám ngay lập tức ở
bệnh viện để có chẩn đoán và xử lý kịp thời.
Chữa lưng đau ê ẩm, cứng đờ,
cử động khó: đậu đen: 300g sao vàng, 300g nấu chín nhừ, 300g cho vào chõ đồ
chín. Trộn đều ba loại trên cho vào 2 lít rượu chưng cách thủy 30 phút, sau đó
ngâm tiếp 7 ngày, mỗi ngày uống 1 chén nhỏ vào bữa ăn (tổng lượng 100ml/ ngày).
Ngoài ra có thể dùng rượu cho thêm ít gừng tươi xào nóng, xoa bóp lưng rất hiệu
nghiệm.
Chữa đái rắt, đái buốt, tiểu
ít: đậu đen 15g, hạt sen 15g, rau má, hạt mã đề vừa đủ, tất cả đem sắc đặc uống
thay nước chè. Uống 5 - 7 ngày.
Chữa đau nhức ở các khớp
xương hoặc ngộ độc rượu lâu ngày: lấy một quả dừa xiêm, vạt đầu, rồi bỏ 20g đậu
đen đã rửa sạch vào quả dừa, đậy nắp dừa lại sau đó đem chưng cách thủy khoảng
3 - 4 giờ cho đậu nhừ rồi đem ra uống nước, ăn cái, mỗi tuần chỉ cần ăn 1 lần
hoặc ăn 1 - 2 lần trong tháng.
Cháo thanh nhiệt giải độc
dùng trong mùa nóng: đậu đen 50g, lá sen 1 lá, gạo tẻ 50g. cách chế biến: lá
sen lấy loại lá bánh tẻ, loại bỏ tạp chất thái nhỏ đem sắc 15 - 20 phút, lọc
lấy nước bỏ bã. gạo tẻ và đậu đen loại bỏ tạp chất, vo qua, cho vào nồi rồi cho
nước sắc lá sen vào thêm nước cho đủ, đem ninh nhừ thành cháo. nêm gia vị vừa
đủ bắc ra ăn nguội trong ngày. có thể ăn thường xuyên trong mùa hè. thích hợp
cho tất cả mọi lứa tuổi, nhất là với người phải làm việc trong môi trường nắng
nóng, người háo khát, người can thận âm hư gồm: tăng huyết áp, phụ nữ tiền mãn
kinh, rôm sảy, ban ngứa, suy nhược cơ thể…
BS.CKII. HUỲNH TẤN VŨ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét